door: Jan Roelofs, voorzitter van de Stedenband Nijmegen - Pskov

Dinsdag 21 oktober 2009
Op het station van Nijmegen ontmoet ik al een aantal leden van PANiek, het Nijmeegse kamerkoor dat om de zoveel jaar een buitenlandse concertreis maakt. Deze keer kozen zij voor Pskov. En zo gaven ze vorm aan de stedenband met die stad. Een stedenband, niet van grote en megalomane projecten, maar een band van mensen. Mensen uit Nijmegen en mensen uit Pskov die elkaar ontmoeten, Hetzij hier, hetzij daar. Wim van Dam, bestuurslid van de Stedenbandstichting mist een trein en komt iets later. Nog later deze week zullen twee nieuwe bestuursleden Kevin Smits en Gert Ruepert zich bij ons voegen. Deze brede bestuursdelegatie (overigens op eigen kosten reizend!) zal de contacten bevestigen en mogelijk nieuwe vestigen.
De reis verloopt voorspoedig. Met de trein gewoon op tijd naar Schiphol. Bij de balie van Air Baltic gaat het traag. Twee van de drie incheckcomputers weigeren dienst, maar uiteindelijk is iedereen geregistreerd en zijn de koffers doorgelabeld naar Pskov. Voor het eerst, en dat na 19 eerdere bezoeken, kan ik via Riga naar Pskov vliegen! Naar Riga zit het toestel vol. Van Riga naar Pskov zijn er naast ons gezelschap slechts 2 andere passagiers. Erg rendabel lijkt dat allemaal niet, De afhandeling in Pskov, waar men zijn best doet vliegveldje te spelen, gaat vlot. Niks geen bagageband, maar een zo waar vriendelijke juffrouw die me mijn valies overhandigt. We worden door een fiks gezelschap ontvangen. Galina, mijn gastvrouw, Ivan, de grondlegger van het Nederlands in Pskov, Nikolaj, die al 17x de 4-daagse liep, Larissa, van het Pskovse reisbureau dat al zo menig programma in elkaar zette voor Nijmegenaren en Joeri, de directeur van de muziekschool die de uitnodigende partij voor PANiek is. Via het hotel reis ik naar mijn logeeradres. In recordtijd is de afstand tussen Nijmegen en Pskov overbrugd. Vijf uur minder dan voordat Air Baltic op Pskov vloog en dat voor amper € 200,-. Vriendschapsbanden worden steeds goedkoper.

Woensdag 21 oktober 2009
Om half negen staat een grote zwarte Wolga op mij te wachten. De zoals gewoonlijk zwijgzame chauffeur zoeft alsof verkeersregels voor hem niet bestaan naar het hotel. Nu lijken Pskovieten achter een stuur toch al op rodeorijders, maar voor deze Dmitri (een naam die ik al 20 jaar aan zwijgzame Russische chauffeurs geef) lijkt het helmaal overbodig dat iemand ooit ook maar één regel opgeschreven heeft. In no time ben ik in het hotel waar de groep zangers verblijft. Tatjana Rumjantseva van de gemeente Pskov heeft afspraken gemaakt met de lokale tv-zender die ons als Nijmeegse delegatie zal volgen en om 9 uur heb ik samen met Ivo Peeters, die ik als voorzitter van de Stichting Stedenband Nijmegen-Pskov ben opgevolgd en die ook nog PANiek-lid is, een interview. Tatjana stelt ons voor aan een nieuwe pr-medewerkster van de gemeente, die naar haar zeggen al veel over de stedenband geschreven heeft, maar geen woord over de Russische grens spreekt. Het interview verloopt vlotjes en ‘s avonds zie ik mij in een flits terug in het journaal. Zaterdag zal er een langer item aan de stedenband gewijd worden, waarvoor tot haar verrassing ook Machteld van der Meij, de vrouw van Ivo, geïnterviewd wordt. Ze kwam alleen even uit belangstelling mee, maar hup microfoon om en voor de camera.
Dan begint de stadtour en met een cameraploeg op onze hielen bekijken we de Olgakapel, het Nevski-monument, het Kremlin met zijn kathedraal en nog twee kerken in de stad en het archeologisch museum. Detail: onze Pskovse gastheren weten niet precies waar het is. Collega-bestuurslid Van Dam en ik gelukkig wel.
Om twee uur is er lunchpauze in een restaurant met een uniek uitzicht op de samenvloeiing van de twee rivieren de Pskova en de Velikaja.
Te voet gaan we naar de kunstschool nummer 3, waar we ondergedompeld worden in een weldadig bad van (te) korte presentaties van muzikale, theatrale en dansante voorstellingen en blikken in de klei- en schilderklas. In sneltreinvaart jaagt directeur Victor Lissenkov ons door de diverse lokalen. Alleen bij het laatste kooroptreden is er tijd genoeg. Of het toeval is dat hij daar zelf dirigeert zal niemand ooit weten. Het lijkt boeiend na te gaan of een docentenuitwisseling tussen deze school en De Lindenberg aardig zou zijn. Als ik terug ben het daar eens met Bart Vaessen, de directeur, over hebben. Het gezelschap gaat naar het hotel. De pinpas van een van hen wordt door de flappentap opgepeuzeld en niet terug gegeven en voor de zekerheid fluks geblokkeerd. Je maakt van alles mee.
Terug op het adres dat al zolang mijn basis in Pskov is, zie ik mezelf op kanaal 2 langskomen en beschrijf ik de eerste twee dagen Pskov en wordt een afspraak gemaakt met Sergej Popkov, een acteur die ooit meewerkte aan het Gelderse Poesjkinfestival en toen bij mij logeerde. Zaterdagavond gaan we naar het Poesjkintheater, waar hij meespeelt in een toneelstuk.

Donderdag 22 oktober 2009
Het regent. Dat heeft het de hele nacht al gedaan, zodat de talloze kuilen op de weg even zovele fikse plassen zijn geworden. Het is zo’n dag waarop het op deze breedtegraad niet echt licht lijkt te worden. Om kwart over negen staat het busje dat PANiek en mij deze dagen vervoert al te wachten. Ook de gids Misja die in de buurt woont stapt in. Eerst nog Joeri, de muziekschooldirecteur ophalen. Hij heeft een grote zak appelen uit eigen tuin bij zich om straks aan iedereen uit te delen met het trotste 15x herhaalde zinnetje „From my own garden.“ Het koor is al op volle sterkte in de lobby van het hotel aanwezig. De twee laatste leden zijn vannacht via Stockholm en St.Petersburg ingevlogen. Dat wordt nog meer passen en meten in het minibusje, waar je zelfs met je benen in je nek ze nauwelijks kwijt kunt. Maar er gaan veel makke schapen ook in een Russisch minibusje. Op naar het Snetogorsky-klooster, aan de rand van Pskov. De abdis blijkt jarig en het duurt dan ook een hele tijd voordat een van de 60 nonnen die er wonen vrij is om ons het een en ander te vertellen over dit eeuwenoude vrouwenklooster. Uiteraard hebben de dames in ons gezelschap hun hoofden bedekt en omdat zij allen broekdragend zijn een lange wikkelrok omgedaan. En nu wordt zelfs een split die alleen maar een broekspijp laat zien al spannend. Het kan verkeren. De klanken van het vrouwenkoor tijdens de dienst zijn van hemelse allure en de uitleg lang. Als Ivo vraagt of de komst van een nieuwe patriarch van de Russisch-orthodoxe kerk de banden met Rome zal veranderen is de rondleiding plotseling afgelopen. Ivo als Roomsche jongen. Ik zei al: „Het kan verkeren.“
Op weg naar het Pskovs Museum. Twee uur rondleiding langs het zilver, waar ik steeds weer geniet van die prachtige zilveren, met geëmailleerde cartouches versierde bijbelomslag. Magistraal hoe de vier evangelisten zijn neergezet op de hoeken met hun symbolen de adelaar, de os, de leeuw en de engel. De uitleg over de iconen door de gidsende mevrouw die ons wel vijf keer per minuut „Liebe Freunde“ noemt, laat ik goeddeels aan me voorbij gaan. Al zo vaak gehoord en in Nijmegen waren ze destijds fraaier geëxposeerd dan hier op de plaats waar ze gemaakt zijn. Om 2 uur wacht de maaltijd en daarna vertrekt het koor naar het Stedelijk Cultuurcentrum. Oefenen. Een paar liederen lang dien ik als klankbord en wordt ook begroet door Kolja, de leider van de folkloristische groep Skaz die al vaker in Nijmegen was. Dan vertrek ik met Wim van Dam naar het bureau van Nikolaj Timofeev, de zo op Nijmegen betrokken 4-daagse-loper. We vallen met onze neus in de boter van een verjaardagsviering van een van zijn twaalf medewerkers en maken en passant een afspraak met Alexander Lib de leider van een band die ook al heel vaak in Nijmegen speelde.
Tegen zessen zet Nikolaj mij bij mijn logeeradres af. Galina maakt afspraken met Nadja Zatesjilova en Misja. Een programma vult zich.

Vrijdag 23 oktober 2009
Het is droog en zelfs wat warmer dan gisteren en mistig. Het busje staat al weer te wachten en de zelfde routine als gisteren. En op naar de kinderkunstschool van Oleg Tsvetkov, een Pskovse kunstenaar die ook al in Nijmegen exposeerde. We worden rondgeleid door zijn prachtig opgeknapte school, qua werking te vergelijken met De Lindenberg, de beeldende afdeling. In de expositiezaal is een tentoonstelling van Natalja Egupets. Frisse voorstellingen met op elk schilderij minstens een kat. Een van de schilderijen leidt tot een spontane uitvoering door PANiek van „Autumn Leaves“. Naar goed Russisch gebruik staat er wat te eten en te drinken klaar en ook al is het vroeg in de morgen daar hoort ook sterke drank bij. Rusland is bij lange na niet drooggelegd. Ik overleg met Oleg Tsvetkov over de Openluchtmanifestatie van 2010. Elk jaar organiseert hij een manifestatie waar schilders uit Pskov en zijn partnersteden bij zijn die in de openlucht gaan werken. Volgend jaar worden getalenteerde kinderen met hun leraar uitgenodigd. Ik wijs Oleg op het werk van een Nijmeegse kunstenaar en geef hem het adres van diens website. Jos van Gessel en Karin Elfrink zijn Nijmeegse kunstenaars die hier al eerder waren. We spreken af elkaar volgende week nog een keer te ontmoeten, zodat Oleg ook kan kennismaken met de nieuwe bestuursleden van de SSNP.
Na nog een paar liederen van het koor ( een repetitie voor het avondconcert vandaag?) scheiden onze wegen. De koorleden met aanhang gaan naar een galerie, ik met de taxi naar het huis van het hoofd van de afdeling Protocol en Buitenlandse betrekkingen Tatjana Rumjantseva. Zij is jarig. In al die jaren ben ik nog nooit bij haar thuis gevraagd, maar vandaag zit ik aan aan een feestelijke verjaardagslunch samen met een goede collega Dima, hoofd van de afdeling Transport van de gemeente en haar medewerkster Olga. Het wordt een genoeglijk uurtje, natuurlijk met (veel) eten en voor mij als drank door haar zelf gemaakte rinse appelsap. Door de gemeentelijke Wolga wordt ik weer naar mijn logeeradres gebracht. Uiltje knappen, tekstje schrijven en dan naar het concert van PANiek in het Cultuurcentrum aan het Overwinningsplein. Benieuwd hoeveel van de 400 stoelen bezet zullen zijn.
Dat valt mij meer dan mee. Zeker de helft van de zaal is bezet en dat leg ik graag uit als een half volle zaal in plaats van een halflege zaal. Samen met Wim van Dam begroeten we Ivan Nikolajovitsj Tsetserski, de burgemeester die zich hier tooit met de fraaie titel „hoofd van de stad“. De begroeting is allerhartelijkst en de voorstelling begint met een lange introductie van de muziekschooldirecteur Joeri die voor de gelegenheid een prachtig glimpak heeft aangetrokken. Na hem spreekt de burgemeester. Wim en ik worden ook het podium opgeroepen en Ivo Peeters wordt terecht uitgebreid in het zonnetje gezet voor al het werk voor de band tussen Nijmegen en Pskov. Dan begint het concert en PANiek krijgt de zaal helemaal mee. Los van de burgemeester die tijdens het concert af en toe een telefoontje pleegt, voel je de aandacht. Het applaus gaat geregeld vergezeld van een bravo. PANiek slaat toe in Pskov. Er worden twee toegiften gegeven. Terecht enthousiasme alom. Bij publiek en bij koor. Het programma is een fraaie mêlee van oude en nieuwe muziek, van klassiek en populair, ingetogen en uitbundig.
En daarna is er de feestmaaltijd in het belendende restaurant. Met tal van toosts op het koor, op de vriendschap en de gastvrijheid. Als ik PANiek-lid geweest zou zijn zou ik deze nacht rozig en tevreden in slaap gevallen zijn.

Zaterdag 24 oktober 2009
Vandaag gaan we op stap met oude vrienden. Tegen half twaalf worden mijn gastvrouw en ik opgehaald door Nadja Zatesjilova en haar man Nikolaj. We rijden in de richting van Petsjory waar, traditie getrouw, hij elke zaterdag in het bos gaat rennen en zij wandelt. Ik ken Nadja al vanaf 1990 of 1991 toen zij in Pskov en in Nijmegen optrad als danseres bij de folkloristische groep Skaz. En sinds die tijd ga ik geregeld bij haar en haar man langs als ik in Pskov ben. Het is mooi herfstweer en we kunnen onze wandeling dan ook afsluiten met een kleine picknick. Tijdens de wandeling zijn er paddenstoelen geplukt, taichi-oefeningen gedaan en mooie met mos begroeide stenen bekeken. Het is een echt wild bos zonder paden en met enkel brandgangen die redelijk begaanbaar zijn. Een stuk van het bos toont bomen met brandsporen van al een hele tijd geleden, want het mostapijt is al weer zachtverend en sprankelend groen. We drinken kruidenthee en eten boterhammen en paprika en komkommer. En we praten over dat waar vrienden over praten, en de crisis in Rusland en het nationaliseren en omvallen van banken. Maar zelf die laatste gesprekken beïnvloeden de stemming niet negatief. Dan rijden we terug naar Pskov naar het fraaie huis van Nadja en Kolja. Niks geen tweekamer-appartement maar een stadsvilla op een groot stuk grond. Bij binnenkomst naar goed Russische gewoonte de schoenen uit en huissloffen zijn niet nodig, want de betegelde grote hal en open keuken plus het toilet hebben vloerverwarming. We hebben het over onze kinderen en internet blijkt dan uitstekend om foto’s te laten zien en de Memphis Maniacs, de band waar mijn zoon in speelt, te laten zien en horen. Natuurlijk wordt er ook weer gegeten en net op tijd brengt Kolja ons naar de Poesjkinschouwburg, waar ik uitgenodigd ben door Serge Popkov. Hij is een acteur die een paar jaar geleden mee deed in het Gelderse Poesjkin-festival. Het is een kleurrijk spektakel met muziek en dans over de Oosterse Tijl Uilenspiegel. Toch niet onderhoudend genoeg om de ogen steeds open te houden. Had ik maar ooit beter Russisch moeten leren, had ik dit spel der vergissingen wel kunnen volgen. Nu doe ik het met de summiere samenvatting van mijn gastvrouw. Het theater zelf is precies zoals zo’n theater hoort te zijn. Bladderend stucwerk, schrijverskoppen langs de kant en wat krakkemikkige stoelen. Maar de zaal zit vol. Na afloop zoeken we Serge op. We zijn blij elkaar weer te zien. Groeten worden uitgewisseld en mogelijk ga ik met de collega-bestuursleden van de week nog bij hem langs. We bellen nog. Hij zet mij en Galina thuis af. Haar thuis, mijn logeeradres.

Zondag 25 oktober 2009
Ook in Rusland is de klok een uur teruggezet. Ik zal dus 10 dagen en een uur hier zijn. In de verte klinken ´s ochtends de kerkklokken. Omdat ik geen programma heb tot 18.00 uur besluiten we Serge te bellen. Hij had ons gisteren al uitgenodigd om vandaag zijn studio te bezoeken, maar omdat ik niet uit het hoofd wist welke andere afspraken er waren zeiden we toen niets toe. Hartelijk welkom waren we. Zijn studio is vlakbij Galina’s woning dus te voet door de regen naar hem toe. Onderweg kopen we een fles wijn en wat sap en chips, want gegeten en gedronken zal er worden. De wijn is voor Serge thuis. Studio is een groot woord voor de wat onderkomen ruimte die volhangt met affiches van stukken waar hij in speelde en speelt. Hij heeft de titel van volksartiest. Dat is een tamelijk hoge onderscheiding. Op zondagmiddag heeft hij van 1 tot 3 een spelgroep van 8 mensen, die in leeftijd variëren van 10 tot half dertig. Het is leuk om te zien hoe ongedwongen dat samengaat. Er worden ontspanningsoefeningen gedaan en verschillende spelopdrachten gegeven. Mijn oude speldocentenhart bloeit open. Het is leuk en Serge allerhartelijkst. Na een uurtje wordt er thee gezet. Iemand heeft taart meegebracht en ik krijg allerlei vragen te beantwoorden over mijzelf, over Rusland, over theater. Serge rukt een foto van de muur, signeert samen met al zijn leerlingen de achterkant en ik neem een cadeautje in ontvangst. Voor we het weten is het 4 uur. Een van de deelneemsters belooft me nog een aquarel van haar hand dat ik dinsdag zal krijgen als zij zeker naar het slotconcert van PANiek komt.
Net thuis en na een kop koffie met de taxi (een stadsrit kost tussen de 70 en 100 roebel= tussen de € 1,70 en € 2,40) naar de grote Philharmoniezaal. Die is na een brand weer helemaal opgeknapt en wordt geopend met een muziekfestival Crescendo. Vanavond treed het Pilharmonieorkest uit Moskou op met solisten. Ik verwacht naast PANiek-leden ook twee SSNP-bestuurders te treffen, maar die hebben inmiddels andere afspraken. Maar er is toch een heel Nijmeegs rijtje in de warme, warme zaal. Na de toespraken wordt het een hele zit. Meer dan drie uur. En we luisteren achtereenvolgens naar Chopin met een pianosoliste in een spannende Madonnaoutfit, Sjostakovitsj met een cellosolist en na de pauze naar Bartok met een altvioolsolist en Paganini met een vioolsolist. Als toegift drie tango’s met een bandoneonsolist. Tegen half tien staan we buiten. Een taxi brengt me na een stukje door de stad lopen naar Truda 43. De taxichauffeur verstaat me niet en vraagt: „Kuda?“ (waarheen) en dat levert de volgende dialoog op: Ik: „Truda!“ Hij: „Kuda?“ Ik: „Truda!“ Hij weet het te vinden.
Het laatste half uur van deze dag wordt besteed aan het schrijven van: „Ook in Rusland is de klok…“

Maandag 26 oktober 2009
Een rustige ochtend. Om 12 uur arriveert mijn taxi in de Nekrasovastraat. Omdat de chauffeur niet terug heeft van 500 roebel hoef ik maar 50 roebel te betalen, Ik voel me een uitbuiter dat ik maar voor de halve prijs rijdt maar een fooi van 400 roebel is me toch te gortig. Mijn andere bestuursleden melden zich ook bij het gebouw van de gemeentelijke Doema, waar Tanja Rumjantseva tegenwoordig kantoor houdt. Ze heeft geen eigen kamer meer, maar deelt die met haar medewerkster Olga Druganova. We hebben een afspraak met Dr. Galina Nevaljonnaja, hoofd vrouwenarts van de stad Pskov en plaatsvervangend hoofd van het Pskovse gezondheidscentrum. Wij bespreken met haar het wel en wee van de voortgang van de ook vanuit Nederland ondersteunde projecten op het gebied van het voorkomen van zwangerschap en seksueel overdraagbare ziektes. In Pskov is het vooral een geldkwestie. De test voor soa is gratis, maar de medicatie moet zelf betaald worden. Maar los van de financiën lijkt het de doktere en goed idee te komen tot een kennis- en persoonsuitwisseling van studenten uit Nijmegen en medewerkers uit Pskov. Mijn tegenwerping dat er een taalprobleem zou kunnen zijn wordt weersproken door het feit dat haar meeste (vrijwillige) medewerkers Engels spreken. We beloven een en ander in Nijmegen na te gaan.
Intussen zijn de paspoorten van Gert en Kevin geregistreerd. Voor Wim en mij gebeurde dat al eerder. We nemen afscheid van Tanja Rumjantseva, die zegt vanavond bij de ontmoeting met het naar haar overleden man genoemde folkloristische ensemble Skaz te zijn.
Wij, de SSNP-delegatie eten een hapje in Arsenal, dat gehuisvest is in een van de muren van de stad.
Om drie uur zijn we bij het comité voor sociale hulp aan de Sovjetskaja 111. Daar spreken we met leden van het comité en drie moeders van gezinnen die een toelage ontvangen via de actie van Gezin tot Gezin. Het is maar een kleine bijdrage maar toch welkom. In Nederland betaal je een bijdrage van € 13 dat ten goede komt aan een gezin, daarvoor uitgekozen door het comité. Financiële hulpbehoevendheid en geen alcoholisme zijn voorwaarden. Op dit moment kent deze actie 31 contribuanten en even zovele begunstigde gezinnen. Dat mogen er best meer worden. De crisis blijkt in Rusland fors toe te slaan en velen houden het hoofd boven water door baantjes in het grijze circuit.
We wandelen terug in richting stad met Tanja Mateseeva. Zij leerde Nederlands een jaar of vijf geleden en heeft nu een baan in St. Petersburg, waar ze ook woont, bij een callcenter van een Belgische computerfirma. De argeloze beller denkt dat hij met St. Niklaas in België is verbonden! Tanja heeft voor ons het laatste gesprek getolkt.
We drinken wat, wandelen nog wat en zorgen dat we om 19.00 uur bij het stedelijke cultuurcentrum zijn. Daar ontmoet PANiek het ensemble Skaz. Het wordt een wervelend uurtje muziek. Terwijl ik dit schrijf, -het minibusje heeft mij weer naar mijn logeeradres gebracht-, speelt op de achtergrond de cd die ik kreeg van de leider Kostja Ababkov. Hij zegt graag weer eens met zijn ensemble naar Nijmegen te komen. Wie weet?

Dinsdag 27 oktober 2009`
Om 10 uur hebben we, dat zijn de vier leden van het bestuur van de Stichting Stedenband Nijmegen-Pskov een afspraak met het Comité voor jeugd en sport. Sinds enige tijd zijn deze twee samen gevoegd. En om het geheel exotisch te maken wordt er vanochtend getolkt van het Russisch naar het Frans. Maria Nikolajevna, medewerkster van dit comité spreekt nu eenmaal graag Frans. Allez dan maar. In bijna twee uur krijgen we van alles te horen over hoe een en ander in Pskov georganiseerd is. Van de opvang van delinquentie jeugdigen tot de verhouding tussen topsport en amateursport, tussen voorzorg en curatief bezig zijn. En natuurlijk vallen de namen van Dick Advocaat en Guus Hiddink. Het fenomeen van Cruijff-courts is ook in Rusland bekend en wordt daar gesponsord door een bekende Russische voetballer. Voordat we naar Rusland kwamen had ik een gesprek met een Nijmeegse instelling voor jeugdopvang, die mogelijk belangstelling hadden met een Russische equivalent. Maar zoiets blijkt er niet zijn. In Rusland, of in ieder geval in Pskov zijn gezinsvervangende tehuizen niet bekend. Een uitwisseling zit er dus niet in, al is de leider van de jeugdafdeling wel zeer geïnteresseerd in dat soort opvang.
Het sport- en jeugdcomité heeft geen directe adviesfunctie naar de Pskovse Doema (gemeenteraad), maar adviseert de ‘Administratija’ (zeg maar ambtenarij) die voor de doema een nota over een onderwerp kan schrijven. De Doema bepaalt het beleid, het comité voert uit.
Veel van het werk geschiedt door vrouwen en dat maakt het werken met de drop-outs niet altijd even gemakkelijk. Hun accent ligt vooral op het voorkomen van ongewenste situaties en er is veel samenwerking met de politie, die een jeugdafdeling heeft die tendeert naar maatschappelijk werk. De demografische ontwikkeling baart zorgen. Veel mensen trekken weg uit Pskov en het aantal jongeren tussen 8-14 jaar bedraagt 7000 op een bevolking van 193.000 zielen (01012009). Dat is 3,6%. (vgl. Nijmegen 5-14 jaar is 9,5%). Vervolgens spreken we nog over kinderbijslag en geboortepremies om de bevolkingsafname tegen te gaan.Gezinnen krijgen een bedrag van 250.000 roebel, niet ineens maar om tzt de studie van een kind te betalen. De kinderbijslag voor een kind is tot 3 jaar 15OO R per maand en daarna 80 R. Er is een geboortepremie van 9.000 R. (1 R = 2,5 eurocent).
Vervolgens gaat het gezelschap naar Podrostok. Dit is een school voor drop-outs waar ze het vak van (banket)bakker, timmerman, verkoper, kok, kapper kunnen leren. Zelfs in deze tijden van crisis vakken waarin nog iets te verdienen valt. De directeur wijst er op dat de crisis vooral een demografische crisis is. Naast de ontvolking is er ook een weliswaar geringe maar toch niet te loochenen toevloed van mensen uit zuidelijke landen zoals Tartaren Kazakkers, Azerbeidjanen, Kalmukken en Roma. Eerst komen ze alleen, maar al spoedig volgen de familieleden. Harde cijfers heeft hij niet, maar toch.
Bij Podrostok werken 87 vakdocenten en 26 pedagogen op 140 leerlingen. Het is moeilijk vakleerkrachten te krijgen, omdat het werk zwaar is en de honorering matig.
Ik ga vol informatie even naar „huis“ om om 16.00 uur op het Pedagogisch instituut bij een les Nederlands te zijn. We, stedenband en PANiek, worden vergast op een quiz over Nederland en Rusland en een presentatie over beide landen. En dat alles door studenten van verschillend niveau in redelijk Nederlands. Dit jaar is er weer een aanwas van 19 nieuwe vooral vrouwelijke studenten. Het is een plezierige bijeenkomst, al krijgen de leden van het koor nauwelijks tijd voor een kopje thee. Als een slavendrijvende impresario stuurt Joeri hen naar zijn muziekschool voor een repetitie, maar ‘s avonds is het resultaat klinkend al een klok. PANiek geeft samen met het Ljubatova-koor een sprankelend dubbelconcert, waarbij ook gezamenlijk wordt gezongen. De zaal uit zijn enthousiasme in ritmisch handgeklap dat bij ons vertaald zou worden in een staande ovatie. Ik overhandig de brieven van Klein Heyendaal aan Irina Smirnova en krijg een zelfde hoeveelheid mee terug van School 21, waar zij lerares is. Ik krijg ook nog een aquarel van een leerlinge van Sergej Popkov. Dan haast ik me naar de balletzaal van de school die omgetoverd is tot een feestruimte. Het slotfeest daar in Kinder-Muziekschool nr.2 wordt nauwelijks gehinderd door de korte toespraken van Joeri en anderen. Toespraken die onherroepelijk gevolgd worden door een toost. Het buffet is smakelijk, de stemming vrolijk en de avond allerplezierigst. Morgenochtend om 6.30 uur vertrekt het koor vanaf het vliegveld Pskov. Mijn gastvrouw en ik gaan met een taxi naar huis.

Woensdag 28 oktober 2009
Een eerder gemaakt afspraak met Alexander Lib gaat niet door. Lib is de leider van het ensemble „Ey Euchnem“ dat al verschillende malen in Nijmegen optrad en dat vooral in de 4-daagse week. Hij heeft weer plannen onze kant op te komen en wilde daarom een ontmoeting met ons. Misschien morgen.
Om 12.00 hebben we een goed gesprek met Tanja Rumjantseva. We hebben het over het Logo-East project, dat door beide gemeenten wordt uitgevoerd en over de status van de SSNP en de verhouding met de beide gemeenten. Samen met bestuurslid Gert maak ik mijn opwachting bij het Hoofd van de Stad Ivan Tsetserski en overhandig hem een NEC-shawl. Ik was ooit met hem bij een NEC-wedstrijd in Europacupverband. De gebruikelijke wederzijdse beleefdheden worden uitgewisseld en de juffrouw van de persafdeling wordt er bij gehaald voor een foto en een verhaaltje op de website van de gemeente, die ook ruim aandacht besteedt aan het bezoek van de SSNP en PANiek. Met Tanja spreken we af morgen verder te praten over een concrete invulling van aan aantal stedenbandenprojecten.
In het restaurant Gorod N lunchen we met Nikolaj Timofeev. Voor mij zit de werkdag er met het (be)schrijven van dinsdag en woensdag bijna op. Ik schrijf nog een werkpapier voor het gesprek morgen met Tanja. Het is half zes en vrijwilligerswerk moet een hobby blijven.

Donderdag 29 oktober en vrijdag 30 oktober 2009
Om half tien komt het bericht op mijn mobiele telefoon dat Air Baltic de vlucht heeft moeten cancellen. Vooreerst wordt er geen alternatieve mogelijkheid geboden om in Riga, onze overstapplaats te komen. Als ik tegen elfen bij Tanja Rumjantseva ben slaat zij vlijtig aan het bellen. En er wordt veel gebeld die dag. Uiteindelijk krijgen we tegen betaling de auto met chauffeur van Hoofd van de Stad, Tsetserski, aangeboden die ons naar Riga zal brengen. Het enige dat Air Baltic biedt zijn vluchten van Tartu en St. Petersburg, zonder aan te geven hoe daar te komen. Als we alles geregeld hebben, hebben zij ook een busje in de aanbieding. Maar onze afspraken zijn gemaakt. We zullen terug in Nederland proberen nog wat geld van hen terug te krijgen. Tussen al dat geregel door bespreken we met Tanja ook het werkpapier en voegen daar nog wat aan toe. Het kan een uitgangspunt zijn voor onze activiteiten in Nederland.
We nemen afscheid van Tanja Rumjantseva en ik ga het Pedagogisch Instituut voor een les Nederlands. Wim, Kevin en Gert gaan bij Ivan Poda op bezoek. Ik leer in de les Nederlands alles over hoofdroos. Daar gaat een examentekst over, die de drie gevorderde leerlingen als oefening maken. Deze drie meiden spreken goed Nederlands en hebben een verbazend brede woordenschat. Ik neem voor het laatst een taxi naar mijn logeeradres. Vroeg te bed, want morgen loopt om 4.00 uur de wekker af.
Dat gebeurt inderdaad en om 5.00 neem ik afscheid en stap in de Ford Focus, pik Wim en Gert op en in een trage rit zijn we niet te ruim op tijd op het vliegveld van Riga. Twintig minuten voor de geplande tijd landen we in Amsterdam. Tien dagen Pskov zitten er op. Bijzondere dagen, waarin ik PANiek tot nieuwe ambassadeurs reken voor de stedenband en er in de diverse gesprekken weer handen en voeten gegeven zijn aan de stedenband. Er is nog werk te doen.