Concertserie Beek - Sint-Bartholomaeuskerk - Beek bij Nijmegen




Sint-Bartholomaeuskerk: een beetje historie...

Op 10 oktober 1825 werd bij Koninklijk Besluit aan het Kerkbestuur van Beek een subsidie van 6.000,- gulden voor de bouw van een kerk verleend. Dit subsidie werd aangevuld met giften uit de parochie en daarbuiten tot een bedrag van 13.698,- gulden, waarvoor de bouw werd aangenomen.
Zoals destijds gebruikelijk stond deze onder toezicht van een ingenieur van Waterstaat. St. BartholomaeuskerkIn het voorjaar van 1826 werd begonnen op een braakliggend terrein tegenover de Hervormde Kerk, dat sindsdien de "Kerkberg" heet. Het ontwerp voorzag in een middenbeuk met tongewelf en twee lage recht afgedekte zijbeuken; het koor was naar het oosten gericht en de hoofdingang was aan de westzijde onder de spitse toren. Nog voor de winter in datzelfde jaar werd de kerk in gebruik genomen. De orgelbouwer H.D. Lindsen uit Utrecht leverde in 1830 het fraaie orgel.

In de jaren 1891/92 werd de kerk ingrijpend verbouwd door Johannes Kaijser. Hij gaf de kerk een neo-renaissance aanzien. Het schip werd verdubbeld door de aanbouw van een tweede beuk; het priesterkoor met de omgang werd tegen de westgevel aangebouwd, waardoor de toren moest verhuizen naar de noord-west-hoek van het transept en omgang. Het koor aan de oostzijde werd verwijderd en in deze gevel kwamen twee ingangen.

In september 1944 werd het gebouw door inslaande granaten zwaar getroffen, waarbij onder meer de kostbare gebrandschilderde ramen verloren gingen en de pastorie met het daarin aanwezige kerkarchief in vlammen opging. Bij de restauratie, die in 1952 begon, onderging het interieur grote wijzigingen. De zuilenrij die midden in het schip stond werd weggebroken; de twee tongewelven werden vervangen door een vlak cassettenplafond.

Tijdens een grote opknapbeurt in de jaren 1972/1977 werd geleidelijk aan het interieur, dat wat pover was geworden, aangekleed met neo-barokke inventarisstukken uit de boedel van kerken, die elders gesloten of afgebroken werden. In diezelfde periode werd het orgel grondig gerestaureerd. Sinds 1973 worden in dit unieke kerkgebouw concerten georganiseerd.

Website van de parochie: Sint-Bartholomaeus Beek-Ubbergen.

Bron: Stichting tot behoud van Monument en Landschap in de gemeente Ubbergen

lindsen-orgel foto Frans Kup

Het Lindsen-orgel
"Een voortreffelijk werk, dat niets te wensen overlaat", zo werd het eerste opus in de pers beoordeeld dat orgelmaker Henricus Dominicus Lindsen (1796 Bemmel-1860 Utrecht) rond 1831 had vervaardigd voor de St.-Bartholomæuskerk in Beek. Lindsen was erin geslaagd in het Beekse orgel het speelse en elegante van de orgels van zijn leermeester Abraham Meere te verbinden met eigentijdse romantische natuurlijke eenvoud.
Het instrument kende daarna letterlijk en figuurlijk een "bewogen" geschiedenis.
De firma Franssen uit Roermond verplaatste het orgel naar de oostzijde van de kerk toen in 1892 door een flinke uitbreiding het koor en het altaar aan de westzijde moesten komen te liggen. Ingrijpend was de ontmanteling van het orgel in de herfst van 1944 door de Nijmeegse orgelfirma Nöhren, die het veilig opsloeg in de kelders van haar werkplaats.
In 1952 werd het orgel herplaatst in de herstelde kerk door Verschueren Orgelbouw. In 1973 werd een omvattende restauratie afgerond die uitgevoerd was door dezelfde firma.
Het instrument omvat 20 registers op 2 manualen en pedaal.
Het fraaie orgel trekt sinds de restauratie veel belangstelling via cd's, radiouitzendingen en bij een tweetal van de jaarlijkse concerten van Concertserie Beek.

December 2009 - oprichting Stichting restauratie Lindsen-orgel Beek-Ubbergen
September 2013 - feestelijke inspeling gerestaureerd Lindsen-orgel door Cor van Wageningen
Hoewel orgels meestal een eeuwenlange levensduur hebben, is af en toe onderhoud nodig. Voor het Beekse instrument betekent dit nu (2009) groot onderhoud. De circa 900 pijpen in het orgel moeten worden schoongemaakt (stof, vet en kaarsenroet) om weer optimaal te kunnen klinken. Daarnaast staan nog enkele aanpassingen op de rol.
Deze ingrijpende restauratie, die voor 2013 gepland staat, kost natuurlijk veel geld, zo´n € 70.000; 40% hiervan moet uit "eigen zak" komen. Daarom is een stichting in het leven geroepen die door middel van uiteenlopende acties het benodigde geld bij elkaar hoopt te krijgen.
Op de pagina´s lindsenorgel kunt u lezen hoe dit streven succesvol is afgerond!

Musica Religiosa
Musica Religiosa Italiana

Het Lindsen-orgel is op cd te beluisteren met fraaie belcanto-muziek uit Italië. Onder de titel "Musica Religiosa Italiana 1800-1850" brengen de sopraan Nienke Oostenrijk en organist Cor van Wageningen een schitterend programma met werken van onder anderen Rossini, Bellini, Donizetti en Cherubini.
Het Lindsen-orgel uit 1831 wordt op bijzondere wijze belicht als begeleidings- en als solo-instrument.

..."Een uitstekende opname [...] in de orgelwerken brengen dramatische sequenzen en adembenemende cadensen de luisteraar regelrecht naar het operatheater. [...] Oostenrijk klinkt als een engel. Van Wageningen weet de elegantie van het orgel mooi te treffen...".
(Klassiek Zaken 2004/2)

De cd (Toccata TRR 99010) is verkrijgbaar via de Klassieke Vakhandel.